Διαβάστε

Πολεμικές τέχνες και η τρίτη ηλικία

“Τα πάντα ρεί”. Όλα αλλάζουν. Συνεχώς. Μια διαχρονική αλήθεια. Δεν το έλεγαν μόνο οι πρόγονοί μας, αλλά  είναι γεγονός, ότι συναντάμε αυτήν την συνεχή αλλαγή να αναφέρεται σε πολλές πολιτισμικές παραδόσεις. Ο νους είναι εκείνος που κρατάει πολλές φορές τα πράγματα σε μία στατικότητα και η αγωνία μας να ελέγχουμε τα πράγματα. Η συνεχής αλλαγή χαρακτηρίζει την ίδια τη ζωή. Στο σώμα μας, στα συναισθήματά μας, στις σκέψεις μας στον μακρόκοσμο και στον μικρόκοσμο. Και έτσι περνούν τα χρόνια. Βλέπουμε την αλλαγή στο δέρμα, στα οστά, στις επιδόσεις μας. Και η δυσκολία είναι ότι δεν το αποδεχόμαστε. Θέλουμε να παραμείνουμε νέοι, όμορφοι και υγιείς.

Η σημερινή κοινωνία καλλιεργεί αυτή την αέναη επιθυμία για νεότητα. Έχουν στηθεί ένα σωρό μηχανισμοί για να διατηρήσουν το σώμα  αναλλοίωτο στον χρόνο, η νεότητα λατρεύεται για πολλούς λόγους που εξυπηρετούν την σημερινή τάξη πραγμάτων. Και εμείς τρέχουμε να προλάβουμε τον χρόνο. Τρέχουμε μακριά από την ιδέα των γηρατειών και τελικά μακριά από τον αρχέγονο φόβο του θανάτου. Όμως ό,τι και να κάνουμε η αλήθεια είναι ότι όλα αλλάζουν, μεταστοιχειώνονται και γίνονται η αφθονία της ίδιας της γης και του σύμπαντος μέσα από τα δημιουργήματά του. Τα πάντα γεννιόνται και πεθαίνουν. Όπως τα λουλούδια. Βλέπεις το φυτό να αλλάζει, γεννάει τα άνθη του, έρχεται σε πλήρη ανθοφορία και μετά καταλήγει να γίνει λίπασμα στη γη που θα ξαναγεννήσει τις πολλαπλές μορφές της δημιουργίας.

Η πρακτική στις  πολεμικές τέχνες βοηθάει στην μακροζωία και στην καλή υγεία. Αυτή τη γνώση μας την έχουν μεταφέρει Δάσκαλοι και  ασκούμενοι για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τα τελευταία χρόνια η δυτική κοινωνία και η επιστημονική κοινότητα έχει αναγνωρίσει αλλά και προτρέπει ασθενείς και ηλικιωμένους, να ασκούνται τακτικά για να βελτιώσουν την φυσική τους κατάσταση, να καλυτερεύσουν την υγεία τους και γενικότερα το επίπεδο ζωής τους. Προσωπικά έχω να πω ότι αν και έχω συμπληρώσει τα εξήντα χρόνια, κάνοντας πρακτική επί τριάντα πέντε χρόνια στο τάι τσι τσουάν και στον διαλογισμό έχω πραγματικά διαπιστώσει πολλά οφέλη.

Σύμφωνα με την κινέζικη ιατρική και την θεωρία των 5 στοιχείων/φάσεων (Μέταλλο, Νερό, Ξύλο, Φωτιά, Γη) ο άνθρωπος όταν γεννιέται είναι στοιχείο Νερό, κατά την διάρκεια της ζωής του περνάει στο ξύλο, στη φωτιά και τελικά γίνεται Γη. Επίσης λένε ότι ο ηλικιωμένος γίνεται σαν ξερό ξύλο που είναι έτοιμο να καεί στην συμπαντική φωτιά. Θάνατος και μεταστοιχείωση δηλαδή. Έτσι λοιπόν είναι τα πράγματα είτε μας αρέσει είτε όχι.

Η πρακτική σε οποιαδήποτε ηλικία έχει πολύ θετικά αποτελέσματα σε σωματικό, συναισθηματικό και νοητικό επίπεδο. Στην περίπτωση της τρίτης λεγόμενης ηλικίας τα αποτελέσματα είναι ίσως ακόμα πιο εντυπωσιακά. Οι επαναλήψεις των κινήσεων ‘λαδώνουν’ τις αρθρώσεις, ευεργετούν τα οστά καθώς το τσι κατευθύνεται μέσα τους ‘θρέφοντας’ τον μυελό των οστών. Αναπνέουμε βαθύτερα και καλύτερα με αποτέλεσμα να οξυγονώνεται καλύτερα ο εγκέφαλος και ολόκληρο το σώμα. Οι τένοντες και οι μύες διατηρούνται πιο ελαστικοί. Το σώμα ‘ανοίγει’ εσωτερικά και τα σπλάχνα τονώνονται καθώς ο νους κατευθύνει το τσι προς όλες τις κατευθύνσεις. Το πνεύμα μας ησυχάζει και εκπαιδεύεται στο να βιώνει με περισσότερη συνείδηση την παρούσα στιγμή και να την εκτιμάει πραγματικά χωρίς να ανατρέχει συνεχώς στο παρελθόν ή στο μέλλον, δηλαδή στη γνωστή ρήση ‘πώς ήμουν και πώς έγινα’, στις συνεχείς προσδοκίες και επιθυμίες και τελικά στον φόβο του θανάτου.  Ασκούμενος μαθαίνεις να αποδέχεσαι εν ειρήνη τη ζωή με όλα αυτά που μας προσφέρει και να τα εκτιμάς πραγματικά. Εν ειρήνη αποδέχεσαι και την συνεχή αλλαγή που μέρος της είναι και ο θάνατος. Γίνεσαι σοφότερος και η οπτική διευρύνεται. Μπορεί να μη μπορείς να εκτελέσεις δύσκολες ασκήσεις και πρακτικές από ένα σημείο και μετά. Αυτό φυσικά δεν είναι εύκολο να το αποδεχτείς όταν αρχίζουν να εμφανίζονται τα πρώτα συμπτώματα της σωματικής ανημπόριας. Όταν το φυσικό σώμα δεν ακολουθεί στο βαθμό που έχεις μάθει. Όταν βλέπεις ότι μειώνονται οι ικανότητες του. Όταν το μυαλό σου ψιθυρίζει τακτικά ‘πάει πια γέρασες’ και αυτή η σκέψη εμποδίζει όχι μόνο την κοινωνική αλλά και την σεξουαλική ζωή.  Επειδή όμως οι πολεμικές τέχνες θρέφονται και από την φιλοσοφία που τις ακολουθεί, μπορεί κάποιος να καλλιεργήσει μια διαφορετική στάση ζωής. Μετατρέπεις το εξωτερικό σε εσωτερικό. Κινείς το τσι με την προσοχή σε ολόκληρο το σώμα. Ο Δάσκαλός μου μάστερ Τσεν Ξιαοουάνγκ έλεγε ότι, όταν νοερά κάνουμε τις φόρμες των κινήσεων είναι σαν να τις κάνουμε πραγματικά. Ακόμα και όταν είσαι ξαπλωμένος στον καναπέ του σπιτιού σου. Σε πολλά νοσοκομεία στην Κίνα οι ασθενείς μαθαίνουν τσι κουνγκ και ας είναι σε νοσηλεία ή άλλοι κατάκοιτοι. Ευεργετούνται αδιαμφισβήτητα όπως λένε οι γιατροί αλλά και οι ίδιοι. Το τσι κουνγκ  και το τάι τσι τσουάν είναι για όλες τις ηλικίες. Το βλέπουμε κυρίως στις πλατείες και στα πάρκα ασιατικών χωρών αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο, να ασκούνται πάρα πολλοί άνθρωποι της τρίτης ηλικίας. Και μάλιστα θα έλεγα ότι ποτέ δεν είναι αργά να ξεκινήσει κάποιος την πρακτική.

Έτσι λοιπόν δεν παρατάμε εύκολα τα όπλα μας για μια ποιοτική ζωή σε όλα τα επίπεδα. Συνεχίζουμε μέχρι τελευταίας στιγμής, με όποιο τρόπο διαθέτει ο καθένας. Κρατάμε αναμμένη την φλόγα του πνεύματος (shen) και παραμένουμε συνδεδεμένοι με αυτό συνεχώς.

Πολλές φορές με ρωτάνε γιατί ασκούμαι στο τάι τσι τσουάν και πραγματικά από την πρώτη στιγμή μου είχε αναδύθηκε η απάντηση τελείως αυθόρμητα -Για να κάνω καλύτερα και πληρέστερα την τελευταία μου εκπνοή περνώντας στο επέκεινα.

Ελευθερία Καζαντζή