Συνέντευξη με τον Πίτερ Γκόλντσμπερι – Μέρος Πρώτο : Από το Αϊκίντο στο ΗΒ ως το πανεπιστήμιο στην Ιαπωνία

εικόνα άρθρου
Πώς ξεκινήσατε το Αϊκίντο;

Όταν ξεκίνησα δεν είχα ιδέα τι υποτίθεται ότι ήταν το Αϊκίντο: ήταν ένα είδος πολεμικής τέχνης, ήταν Αϊκίντο δηλαδή πήγαινες στο τατάμι, σε έριχναν και ούτω καθεξής –ήταν ενδιαφέρον. Δεν ασκήθηκα σ’ αυτό για κάποιον συγκεκριμένο λόγο –ήταν απλώς κάτι που έκανα και που ήταν ενδιαφέρον. Γνώρισα τον δάσκαλο, μου είπε για αυτή την περίεργη πολεμική τέχνη που στηρίζεται στην αγάπη και εγώ επειδή σπούδαζα φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Σάσεξ, σκέφτηκα “αυτό δεν γίνεται” οπότε το απέρριψα. Αυτός είχε 3ο νταν και ήταν επικεφαλής της λέσχης στο Πανεπιστήμιο του Τόκιο και με προσκάλεσε στην προπόνηση. Ανέβηκα στο τατάμι, μου έκανε ένα σίχο-νάγκε, νομίζω, και θυμάμαι ότι έπεσα αμέσως κάτω και σκέφτηκα “Α, πολύ ενδιαφέρον.” Τα αγγλικά του δεν ήταν πολύ καλά, νομίζω, οπότε μόνο έδειχνε –πρόκειται για έναν τρόπο διδασκαλίας που με τα χρόνια συνήθισα πολύ. Αυτά που έδειχνε, δε συνοδεύονταν από κάποια σωματική ή προφορική εξήγηση και ήταν πολύ ελκυστικά.

Η βασική ιδέα ότι είχες ένα είδος σωματικής και ψυχολογικής σχέσης με το άτομο με το οποίο έκανες εξάσκηση και αν σου έκανε επίθεση, έπρεπε να βρεθείς σε πλεονεκτική θέση· αν ήσουν ο επιτιθέμενος, η κατάσταση ήταν αντίστροφη οπότε το πράγμα ήταν αρκετά δίκαιο και δεν υπήρχε ανταγωνισμός. Βεβαίως δεν ήμασταν και σε πολύ καλή φόρμα παρόλο τότε έτρεχα ανώμαλο δρόμο μεγάλων αποστάσεων οπότε είχα αρκετά καλή φυσική κατάσταση – υπήρχαν ορισμένοι μύες που δεν γυμνάζονταν.

Εκ των υστέρων έμαθα ότι συνδεόταν με κάποιο ντότζο που στην Ιαπωνία θα το θεωρούσε κανείς μάλλον δεξιό, πολιτικά...

Όλα έτσι δεν είναι;

Ε, ναι, είναι όμως εκείνο ήταν ιδιαίτερα: ήταν δεξιό και το έδειχνε με καμάρι, στο Σισέικαν Ντότζο. Οπότε τότε που έκανε εξάσκηση μαζί μας, ήθελε να παρουσιάζει τον Αυτοκράτορα και το αυτοκρατορικό σύστημα με έναν τρόπο που πίστευε ότι θα τα καταλάβαιναν οι μη-Ιάπωνες. Εμείς είτε δεν το καταλαβαίναμε, είτε κάτι καταλαβαίναμε αλλά διαφωνούσαμε επειδή είχαμε διαβάσει την ιστορία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και είχαμε βγάλει τα δικά μας συμπεράσματα, υποβοηθούμενοι από γονείς και φίλους που είχαν πάει στον πόλεμο (γέλια). Ακόμα τον ξέρω, είμαστε φίλοι και αλληλογραφούμε πού και πού αν και πλέον έχει γεράσει αρκετά. Επέστρεψε στην Ιαπωνία και εγώ άρχισα να πηγαίνω στο ντότζο του Τσίμπα Σενσέι, στο Λονδίνο.

Ποιες είναι οι εντυπώσεις σας από τον Τσίμπα Σενσέι;

Ο Τσίμπα Καζούο Σενσέι ήταν αρκετά διαφορετικός ως προς το πώς δίδασκε, πώς ασκούταν και πώς φερόταν. Νομίζω ότι αισθανόταν πολύ κοντά στους παραδοσιακούς ιάπωνες σαμουράι. Ο τρόπος που επικοινωνούσε με τους μαθητές του ήταν, για μένα, προβληματικός όμως οι μαθητές του δε συμφωνούσαν μαζί μου -πίστευαν ότι ήταν καταπληκτικός δάσκαλος και ότι δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα. Και στη συνέχεια εγώ προσπάθησα να επιλύσω αυτές τις αντιφάσεις και... τη σύγκρουση μεταξύ αυτών των δύο.

Από όσο ξέρω, σπουδάσατε και στην Αμερική για λίγο...

Το αντικείμενό μου ήταν η φιλοσοφία και είχα αποφασίσει να ξεκινήσω από την αρχή οπότε μελετούσα αρχαία ελληνική φιλοσοφία –προσωκρατικούς, Πλάτωνα, Αριστοτέλη, στωικούς κ.λπ. Όμως για να το κάνεις αυτό σωστά χρειάζεσαι ελληνικά και επειδή το Πανεπιστήμιο του Σάσεξ δεν είχε μαθήματα ελληνικών, πήγα στην Αμερική με μια υποτροφία για το κλασικό τμήμα του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ.

Εκεί ασκηθήκατε;

Ο αρχικός μου ιάπωνας φίλος που ήταν δάσκαλος επικοινώνησε με το Αϊκικάι και μου έδωσε το όνομα ενός δασκάλου που λεγόταν Κανάι Μιτσουνάρι Σενσέι και που ήταν φίλος του Τσίμπα Σενσέι από το σχολείο. Επίσης, ήταν αρκετά διαφορετικός: δεν προσπαθούσε να είναι σαμουράι από καμία άποψη –απλώς ασκούταν, του άρεσε, τον είχαν στείλει στην Αμερική για να διδάξει και το έκανε, δεν του άρεσαν τα πολιτικά και απλώς έκανε την εξάσκησή του. Επίσης έκανε Ιάιντο με μερικούς από τους ιάπωνες γιουντάνσα του.

Πόσον καιρό μείνατε στην Αμερική;

Δύο χρόνια επειδή στο Χάρβαρντ οι σχέσεις παίζουν μεγάλο ρόλο και επειδή ο εποπτεύων καθηγητής μου επέστρεψε στην Αγγλία, αποφάσισα να τον ακολουθήσω και πήγα στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου. Ο δάσκαλος εκεί λεγόταν Μινόρου Κανέτσουκα –εγώ ήμουν στο Πανεπιστημιακό Κολλέγιο του Λονδίνου και στο κολλέγιο υπήρχε ένα ντότζο οπότε μπορούσα να συνεχίσω να κάνω αυτό που έκανα και στο Χάρβαρντ. Έκανα προπόνηση ενώ παράλληλα δούλευα για το διδακτορικό μου οπότε η ισορροπία ήταν καλή. Στο Λονδίνο πήρα και το Σόνταν μου απο τον Κανέτσουκα Σενσέι.

Στη συνέχεια έγινα κάτι σαν αρχάριος εκπαιδευτής στο κεντρικό ντότζο στο Λονδίνο. Έπρεπε να κρατάμε ημερολόγιο τι διδάσκαμε και γενικά το όλο πράγμα ήταν πολύ συντηρητικό: ξεκινούσαμε πάντοτε με πολλή προθέρμανση και μετά κάναμε σόμεν-ούτσι σουάρι-ουάζα ίκιο, μετά χάνμι-χαντάτσι και μετά κάναμε άλλες τεχνικές τάι-τζούτσου και στο δεύτερο μέρος του μαθήματος κάναμε όπλα. Ο Κανέτσουκα Σενσέι είχε μια μακιουάρα (είδατε τη δική μου έξω, στον κήπο) και πηγαίναμε και κάναμε ουτσικόμι, ουτσικόμι, ουτσικόμι τάιμεν-ούτσι... Εκείνη την εποχή έβρισκε ελκυστικό στο στιλ του Σάιτο Σενσέι επειδή είχαν βγει τα βιβλία και τα μελετούσε. Πέρασε καιρός μέχρι να μάθουμε ότι υπήρχαν πολιτικά ζητήματα, ότι η Ιουάμα ήταν ξεχωριστή από το Τόκιο...

Όλοι αυτοί οι δάσκαλοι επηρέασαν την άποψή σας για το Αϊκίντο;

Η εμπειρία της εξάσκησης στην Αμερική ήταν διαφορετική από την εμπειρία της εξάσκησης στην Αγγλία, η οποία ήταν διαφορετική από την εμπειρία της εξάσκησης με τον Τάχο-σαν την πρώτη φορά. Και μετά όταν επέστρεψα στην Αγγλία και είδα τον Κανέτσουκα Σενσέι που, αν θέλετε, ήταν ο διάδοχος του Τσίμπα Σενσέι και τα προβλήματα που είχε με τους μαθητές του Τσίμπα που ήταν παλιοί. Το Αϊκίντο του ήταν πολύ ωραίο, πολύ καλό όμως συνέχεια σκεφτόμουν πώς πρέπει να είναι ένας Σενσέι του Αϊκίντο, τι πρέπει να κάνει, ποια είναι η δουλειά του πέρα από το να μαθαίνει τις τεχνικές και να τις διδάσκει; Καταλαβαίνετε, με προβλημάτιζε το πώς έπρεπε να είναι κάποιος που έχει αυτόν τον ρόλο, ιδιαίτερα τώρα που μερικοί από τους πιο παραδοσιακούς Σίχαν παραπονιούνται ότι το όλο πράγμα έχει παραγίνει δουλειά.

Από μια άποψη, πιστεύουν ότι πρέπει να είναι κάτι σαν εσωτερική επιταγή. Όλοι οι δάσκαλοί μου, παρεμπιπτόντως, χωρίς καμία εξαίρεση, ήταν Ιάπωνες. Ένα ερώτημα είναι “Στο Αϊκίντο, εστιάζεις στην τεχνική ή στον δάσκαλο;” Ασκείσαι στο Αϊκίντο για να μάθεις τεχνικές ή, ξέρω γω, ουάζα –αυτή είναι, νομίζω, καλύτερη λέξη καθώς δε μου αρέσει η λέξη “τεχνική”. Στη δική μου περίπτωση, το να βρω έναν δάσκαλο ήταν δευτερεύον επειδή αρχικά εξαρτιόταν από το πού βρισκόμουν και στη συνέχεια έβρισκα ένα ντότζο και πήγαινα να μάθω από τον δάσκαλο στο ντότζο αυτό. Άλλοι δεν έκαναν αυτό αλλά έβρισκαν έναν δάσκαλο και έμεναν μαζί του για το μεγαλύτερο μέρος της Αϊκίντο-ικής τους ζωής. Κάποιοι πιστεύουν ότι αν δε βρεις έναν δάσκαλο που να σου αρέσει και με τον οποίο να ταιριάζεις, δεν μπορείς να ξεκινήσεις πραγματικά. Εγώ δε συμφωνώ μ’ αυτό: νομίζω ότι ο τρόπος με τον οποίο πας στο ντότζο και μαθαίνεις για την τέχνη, ο τρόπος με τον οποίο η τέχνη σου ταιριάζει και ο τρόπος με τον οποίο ταιριάζεις εσύ σ’ αυτή, διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο. Νομίζω ότι ήταν χρήσιμο που έμαθα τα βασικά από τρεις διαφορετικούς δασκάλους επειδή ήταν καλή εκπαιδευτική εμπειρία όμως ποτέ δεν εστίασα μόνο σε έναν.

Αυτό είναι άλλο ένα χαρακτηριστικό του Αϊκίντο: δε σταματάς να ασκείσαι και δε σταματάς να μαθαίνεις καινούρια πράγματα. Μεγαλώνοντας έπρεπε να ξαναχτίσω τον τρόπο με τον οποίο ασκούμαι –αυτό είναι κάτι που έπρεπε να το κάνω καθώς δεν είμαι πια 20χρονος ή 30χρονος ή 40χρονος. Όπως το σκέφτομαι, είναι οι αρχές που προσδιορίζουν την τέχνη αυτές που είναι πιο σημαντικές και όχι ο δάσκαλος που πραγματώνει την τέχνη κάθε δεδομένη στιγμή. Διαφορετικοί δάσκαλοι έχουν διαφορετικό τρόπο να το κάνουν και αυτό δεν είναι πρόβλημα όμως εγώ δεν εστιάζω σ’ αυτό. Μπορείς να το δεις και σαν το πρόβλημα με την κότα και το αυγό, υποθέτω. Πας στο ντότζο και μαθαίνεις αυτά που μπορείς από τον δάσκαλο εκεί και από άλλους ανθρώπους και αυτό προσθέτει στο απόθεμά σου ή όπως αλλιώς θα το λέγαμε, της γνώσης σου για το Αϊκίντο. Με τον Τσίμπα Σενσέι, είχα γνωρίσει ανθρώπους που πίστευαν ότι ήταν καταπληκτικός δάσκαλος όπως ήταν όμως τον έβλεπαν σαν τον μόνο –αγνοούσαν τους άλλους δασκάλους και προσωπικά δεν συμμεριζόμουν αυτή την άποψη.

Τι σας έφερε στην Ιαπωνία;

Όταν ήμουν στο Χάρβαρντ, σχεδίαζα να πάω στην Ιαπωνία –ο λόγος ήταν ότι είχα αγοράσει ένα βιβλίο που λεγόταν “Αϊκίντο” και το είχε γράψει ο Κισομοάρου Ουεσίμπα. Φαντάζομαι το ξέρετε, έχει κυκλοφορήσει και στα αγγλικά και έχει φωτογραφίες του Τσίμπα και του Ταμούρα όταν ήταν νέοι να κάνουν ουκέμι. Εκεί, στο βιβλίο αυτό, εξηγούσε για τον ιδρυτή και το Αϊκίντο κ.λπ. και η εξάσκηση στην Ιαπωνία φαινόταν ελκυστική.

Ο Τσίμπα Σίχαν μου είχε πει: “Μην πας στην Ιαπωνία μόνο για να εξασκηθείς στο Αϊκίντο. Πήγαινε έχοντας έναν άλλον τρόπο βιοπορισμού, έναν άλλον λόγο ύπαρξης πέρα από το Αϊκίντο.” Ακολούθησα λοιπόν τη συμβουλή του και αυτό σήμαινε να βρω κάποιο πανεπιστήμιο καθώς σκεφτόμουν ότι θα ήταν δύσκολο να πάω να εργαστώ σε κάποια εταιρεία όντας ακαδημαϊκός. Το έψαξα, τελικά μου πρόσφεραν διάφορες θέσεις και αυτή που επέλεξα ήταν στο Πανεπιστήμιο της Χιροσίμα οπότε ήρθα εδώ.

Πώς ενσωματωθήκατε στην Ιαπωνία;

Στο σπίτι αυτό έμενε ένας καθηγητής και η συμφωνία που έχω δεν είναι ακριβώς ιδιοκτησίας αλλά περίπου: όταν χρειάζεται κάποια ανακαίνιση ή άλλη εργασία τις κάνω εγώ. Η γειτονιά είναι μια παραδοσιακή ιαπωνική γειτονιά και όλοι οι γείτονες ζούνε εδώ πολλά χρόνια οπότε είμαι γνωστός ως “ο ξένος δάσκαλος”. Στη γειτονιά με λένε “Σενσέι” και όλοι ξέρουν πώς είμαι –“σφηνώθηκα” αν θέλετε. Για να το κάνει κανείς αυτό χρειάζεται να ξέρει ιαπωνικά, δε σηκώνει συζήτηση: η Χιροσίμα δεν είναι Τόκιο που μπορεί κανείς να τη βγάλει με πολύ λίγα ιαπωνικά. Εδώ τα χρειάζεσαι τα ιαπωνικά και μάλιστα οι άνθρωποι έχουν μια πολύ βαριά διάλεκτο και τα πρώτα χρόνια, δεν είχα ιδέα τι μου έλεγαν οι δάσκαλοί μου του Αϊκίντο.

Εκείνη την εποχή κάνατε προπονήσεις στο Χόμπου Ντότζο στο Τόκιο;

Όταν ήρθα, ένας συνάδελφος με πήγε στο Τόκιο και πήγα στο Χόμπου. Είχα γνωρίσει ήδη τον Κισομάρου Ουεσίμπα στην Αμερική. Είχε πολύ ενδιαφέρον... Θέλω να πω, στην Αμερική έκανα πολύ σκληρή προπόνηση· ο Κισομάρου από την άλλη ήταν πολύ ήπιος και πολύ κυκλικός και από πολλές απόψεις ήταν πολύ ντελικάτος όμως ήταν εμφανές ότι ήξερε τι έκανε. Δεν του είχα μιλήσει οπότε όταν τον συνάντησα στο Χόμπου, πήγα στο σπίτι που είναι δίπλα στο ντότζο και με προσκάλεσαν, μαζί με τον Φουτζίτα Σίχαν. Αργότερα έμαθα ότι ο Φουτζιτα Σίχαν ήταν αυτός που είχε ξεκινήσει το ντότζο στη Χιροσίμα όταν ήταν φοιτητής στο Πανεπιστήμιο Τακουσόκου και είχε σχέσεις από πολύ παλιά με τον δάσκαλο εδώ που λεγόταν Κιτιχίρα Σενσέι.

Συνάντησα λοιπόν τον Φουτζίτα Σίχαν και μου έκανε μια μικρή περιήγηση στο Χόμπου και μετά πήγαμε στο σπίτι και γνώρισα τον Κισομάρου. Καθίσαμε και ήπιαμε τσάι –η σύζυγός του μας έφερε τσάι και οκάσι (σνακ)- και μιλήσαμε και αυτός είχε χαρεί πολύ που είχα έρθει στην Ιαπωνία και που ήμουν στη Χιροσίμα παρόλο που δυστυχώς θα ήμουν κάπως μακριά από το Τόκιο όμως έλπιζε ότι θα πήγαινα στο Χόμπου για προπόνηση όσο πιο συχνά μπορούσα.

Τη μετάφραση την έκανε ο συνάδελφός μου και όταν τελειώσαμε και πήραμε το στενό δρομάκι από το Χόμπου στον κυρίως δρόμο τον ρώτησα και μου είπε: “Ξέρεις, έχω ανάμεικτα συναισθήματα για όλο αυτό το πράγμα. Ναι είναι Αϊκίντο όμως οι πολεμικές τέχνες αντιμετωπίζονται αρνητικά στην Ιαπωνία οπότε αν η κόρη μου ήθελε να παντρευτεί κάποιον Σίχαν του Χόμπου Ντότζο, θα είχα μεγάλα προβλήματα.” Κι εγώ σκέφτηκα “Α, πολύ ενδιαφέρον...”

Πώς ήταν η εξάσκησή σας στη Χιροσίμα;

Ένα πράγμα που έκανα ήταν ότι σταμάτησα να διδάσκω Αϊκίντο και πήγα στο ντότζο. Ο Φουτζίτα Σενσέι είχε μιλήσει με τον εκεί δάσκαλο οπότε άρχισα να πηγαίνω στο ντότζο και έγινα μέλος. Ανεξαρτητοποιήθηκα, θα μπορούσαμε να πούμε, γύρω στο 2003 ή το 2004 οπότε επί περίπου 25 χρόνια έκανα εξασκούμουν σ’ εκείνο το ντότζο συνέχεια –νομίζω είναι μεγάλο διάστημα με τον ίδιο δάσκαλο. Όταν πρωτοήρθα, θυμάμαι ότι σκέφτηκα “Α, τα κάνουν αρκετά διαφορετικά”, με έναν αρκετά παλιού στιλ τρόπο. Είδα τον Κιτιχίρα Σενσέι να κάνει πράγματα που δεν είχα ξαναδεί και είχε πολύ ενδιαφέρον –ήταν ένα Αϊκίντο πολύ οξύ, πολύ ευθύ, με πολλά ατέμι. Κάτι που είχε ενδιαφέρον ήταν ότι κάθε χρόνο έρχονταν τρεις Σίχαν από το Χόμπου και συνήθως έκαναν προπονήσεις Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή. Το καλοκαιρινό σεμινάριο το έκανε ο Τάντα Σενσέι, το φθινοπωρινό ο Γιαμαγκούτσι Σενσέι και ενδιάμεσα υπήρχε και ένα σεμινάριο με τον Φουτζίτα Σενσέι όμως αυτός μερικές φορές παραχωρούσε τη θέση του σε κάποιον άλλον Σίχαν οπότε μια φορά ήρθε ο Ριντζίρο Σιράτα και αργότερα και ο Σάιτο Σενσέι –τον ήξερα ήδη από πριν οπότε την Κυριακή έκανα ζευγάρι μαζί του στα σπαθιά και όλα αυτά μου έδωσαν ένα πολύ καλό υπόβαθρο για την εξάσκησή μου.

Νομίζω ότι ο Κιτιχίρα Σενσέι είναι τώρα 8ο νταν. Ένα παράδειγμα για το πώς ήταν είναι ότι μια φορά σταμάτησε το μάθημα και είπε “Ωραία, ας κάνουμε ιρίμι-νάγκε” και επί δύο ώρες κάναμε μόνο αυτή την τεχνική. Φώναξε όλους τους παλιούς γιουντάνσα να δείξουμε πώς το κάναμε και όλοι είπαμε “Α, κοίτα τα πόδια ή τα χέρια ή το κεφάλι –έχει πολύ ενδιαφέρον γιατί όλα είναι ιρίμι-νάγκε όμως όλα είναι διαφορετικά μεταξύ τους.” Σηκώθηκα κι εγώ και έκανα: το κάναμε με τον τρόπο που κόβεις κάτω, κάνεις έναν κύκλο και μετά ρίχνεις, όπως το έκανε ο Κισομάρου. Ο Κιτιχίρα Σενσέι μου είπε “Κινείσαι όπως κι εμείς”. Νομίζω ότι ο βηματισμός μου ήταν κάπως διαφορετικός... κάπως πήγαινα πρώτα μπροστά και μετά πίσω όμως μου έκανε εντύπωση που ο Κιτιχίρα Σενσέι δεν είχε πρόβλημα καθένας να δείξει πώς το έκανε και στη συνέχεια όλοι να κλέψουν ή να δανειστούν ή να χρησιμοποιήσουν αυτά που είδαν –για τη δική μου αντίληψη αυτός είναι ένας πολύ καλός τρόπος να διδάσκεις.

Ο Κιτιχίρα Σενσέι ήταν ασυνήθιστος από την άποψη ότι δεν είχε την απαίτηση να μιμηθούμε τις ουάζα του. Μερικές φορές αυτό ήταν πολύ δύσκολο καθώς από τη μια ήταν αρκετά μεγάλος και το ουκέμι του δεν ήταν καλό λόγω ηλικίας όμως από την άλλη ήταν αρκετά δυνατός και επίσης μάθαινε ακόμα. Έχω να τον δω καιρό όμως ασκούταν και έψαχνε διαρκώς οπότε θεωρούσα ότι το ντότζο αυτό ήταν πολύ καλό.

Έμοιαζε δηλαδή λίγο με το Χόμπου;

Δεν ξέρω... Το Χόμπου είναι το Χόμπου και έχω ακούσει αντιφατικές ιστορίες για την εξάσκηση εκεί. Στο Χόμπου υπάρχουν πολλοί δάσκαλοι και φαντάζομαι ότι υποτίθεται ότι πρέπει να πηγαίνεις σε όλα τα μαθήματα αλλά τελικά μάλλον καταλήγεις να προτιμάς έναν-δυο δασκάλους περισσότερο από τους άλλους. Ο Αρικάουα Σενσέι μου έλεγε κάποτε με περηφάνια ότι πολύ λίγοι μαθητές πήγαιναν στα μαθήματά του –δεν τον ρώτησα γιατί επειδή έχοντάς τον δει πάνω στο τατάμι ο λόγος ήταν προφανής (γέλια)! Δεν έμοιαζε να τον ενοχλεί αυτό όμως εδώ, ο Κιτιχίρα Σενσέι δίδασκε πάντοτε.

Είχατε καθόλου αρμοδιότητες αυτά τα 25 χρόνια στο ντότζο;

Τελικά άρχισα να κάθομαι μαζί του όταν είχαμε εξετάσεις για νταν επειδή πάντα ζητούσα από τους μαθητές να κάνουν πράγματα για τα οποία δεν είχαν προετοιμαστεί. Ο Κιτιχίρα Σενσέι το έβρισκε αυτό πολύ διασκεδαστικό επειδή πάντα προκαλούταν πανικός: εγώ ζητούσα κάτι και οι μαθητές δεν είχαν εξασκηθεί σ’ αυτό και έλεγαν “Α, θέλει κι αυτό...” και έκαναν ομάδες πίσω από την πρώτη σειρά και δοκίμαζαν έντρομοι αυτό που είχα ζητήσει ώστε να μπορέσουν να το κάνουν όταν θα ερχόταν η σειρά τους. Και φυσικά τους έβλεπα και πάντα ζήταγα κάτι άλλο το οποίο δεν είχαν προετοιμάσει (γέλια).

Οπότε η εκτέλεση τεχνικών με διαφορετικούς τρόπους ήταν αποδεκτή στο ντότζο. Το κρος-τρέινινγκ σε άλλα μέρη;

Στον Κιτιχίρα Σενσέι δεν άρεσε οι μαθητές να πηγαίνουν σε άλλα ντότζο –αυτό το έκανε σαφές. Κάποτε δίδασκα περιστασιακά σε ένα άλλο πανεπιστήμιο που λεγόταν Χιροσίμα Σουρέι και εκεί υπήρχε μια λέσχη Αϊκίντο και, αν και σήμερα δεν θα το έκανα αυτό, τότε πήγα και ρώτησα κάποιον, έναν συνάδελφο σχετικά με το Αϊκίντο και εκείνος μου είπε “Α, ναι, πηγαίνουμε και κάνουμε προπόνηση.” Πήγα λοιπόν και γνώρισα τον εκπαιδευτή ο οποίος ήταν μαθητής του Νίσιο Σενσέι και ήταν εκεί και ένα σωρό άλλοι από το κεντρικό ντότζο που μου είπαν “Πίτερ, μην πεις σε κανέναν ότι κάνω προπόνηση εδώ, κράτα το μυστικό.” Και σκέφτηκα “Πολύ ενδιαφέρον, ναι, αλλά...” και βεβαίως το κράτησα πράγματι μυστικό. Ήταν Νίσιο Αϊκίντο όμως δεν μπορούσα να κάνω προπόνηση εκεί: αν γινόταν γνωστό ότι το έκανα θα γινόταν πολύ μεγάλο θέμα.

Ο Νίσιο Σενσέι ήταν πολύ ενδιαφέρων άνθρωπος, πολύ διαφορετικός. Θυμάμαι κάποτε έναν Σίχαν του Χόμπου να μου εξηγεί με πολλές λεπτομέρειες γιατί ο Νίσιο Σενσέι και ήταν και δεν ήταν Σίχαν του Χόμπου –οι λογικές του ακροβασίες ήταν πολύ ενδιαφέρουσες. Ένας από τους λόγους που τον γνώρισα αρκετά καλά ήταν επειδή, όπως σας είπα, υπήρχε ένα ντότζο στο Σάιτζο, στην Χιγάσι Χιροσίμα το οποίο το ξεκίνησαν δύο συνάδελφοί μου: Μια κυρία που λεγόταν Κάρολιν Φουνκ (αυτή γνώρισα πρώτα) και που είχε έρθει στο Πανεπιστήμιο της Χιροσίμα και εργαζόμασταν μαζί και ο σύζυγός της, ο Βέρνερ Στάινχαους. Αυτοί λοιπόν μου είπαν “Πίτερ, θέλουμε να ανοίξουμε ένα ντότζο, γιατί δεν ανοίγεις ένα ντότζο”. Κι εγώ απάντησα κάτι του τύπου “Ε... Ξέρετε...” γιατί στην πραγματικότητα ήμουν μια χαρά με την εξάσκηση στο Κένσιμπου, στο κυρίως ντότζο, όμως είχα το πρόβλημα ότι οι δύο Γερμανοί είχαν μια πολύ σαφή ιδέα σχετικά με αυτό που ήθελαν να κάνουν. Εγώ θεωρήθηκα ο παλαιότερος από τους τρεις και σιγά-σιγά ψυχρανθήκαμε με τον Κιτιχίρα Σενσέι. Το όλο πράγμα με έβαλε σε προβληματισμούς που δεν είχα αντιμετωπίσει ξανά πιο πριν όπως ας πούμε το ότι “Εγώ κάνω το δικό μου Αϊκίντο, ούτε το δικό του, ούτε το δικό τους.”

Τελικά συμφώνησα να ξεκινήσουμε ένα ντότζο και φτιάξαμε ένα κοινό πλαίσιο ώστε όταν το ξεκινήσουμε να μην υπάρχουν σημαντικές διαφωνίες σχετικά με το πώς θα διδάσκουμε –αυτό επειδή το ντότζο θα το λειτουργούσαμε και οι τρεις, όχι μόνο ένας από εμάς. Το πράγμα δούλεψε και νομίζω τώρα είμαστε στον 12ο μας χρόνο, έχουμε περίπου 50 μέλη και κάθε δεδομένη στιγμή είναι εκεί περίπου 20 και από μια άποψη είναι ένα τυπικό συνοικιακό ντότζο, δεν έχουμε μη-Ιάπωνες μαθητές εκτός από έναν που είναι Κορεάτης και, νομίζω άλλον έναν που είναι Κινέζος, όμως οι δάσκαλοι είναι όλοι ξένοι και δεν νομίζω ότι υπάρχει κανένα άλλο ντότζο που να είναι όπως αυτό και όπου εγώ είμαι ο αρχί-εκπαιδευτής και που η Κάρολιν και ο Βέρνερ διδάσκουν μαζί. Πρόκειται δηλαδή για ένα ντότζο όπου η διδασκαλία είναι μοιρασμένη και οι μαθητές μαθαίνουν να βλέπουν κάθε τι να γίνεται με τρεις διαφορετικούς τρόπους. Επειδή ασκούμαι όλα αυτά τα χρόνια, αυτό που διδάσκω είναι αυτό που μου βγαίνει: απλώς κάνω αυτό που κάνω και μερικές φορές ξεχνάω αυτά που έχουμε κανονίσει. Μερικές φορές δεν κάνω ίκιο εντελώς σωστά ως προς τον τρόπο που ξέρουν οι μαθητές. Τώρα, οι παλιότεροι μαθητές μας είναι νομίζω τρίτα νταν, οπότε έχουμε ακολουθήσει την τυπική πορεία ενός ντότζο για Ιάπωνες –η μόνη διαφορά είναι ότι όλοι οι δάσκαλοι είναι ξένοι και προσωπικά αυτό το θεωρώ πολύ καλό. Πώς θα συνεχίσει, δεν ξέρω: δε σχεδιάζω να επιστρέψω στην Αγγλία όμως δεν μπορώ να φανταστώ ότι θα συνεχίσω να ασκούμαι μέχρι να γίνω εκατό χρονών, αν υποτεθεί ότι θα φτάσω μια τέτοια ηλικία. Μπορεί λοιπόν οι μαθητές να αναλάβουν το ντότζο και επειδή έχουμε αρκετούς μαθητές που θέλουν να κάνουν κάτι τέτοιο, δεν έχω κανένα πρόβλημα με μια τέτοια εξέλιξη.

Έχετε σύνδεση με το Κένσιμπου;

‘Οταν φτιάξαμε το ντότζο, αρχικά, η ένωση του νομού μας πλησίασε και μας είπε: “Το ντότζο σας είναι πολύ ειδική περίπτωση –δε θα ήταν καλύτερα να είστε ανεξάρτητοι;” Εγώ ρώτησα το Χόμπου και ο Ντόσου μου είπε “Όχι, κράτα το σαν μέλος του Κένσιμπου για λίγο και γίνε μέλος της κανονικής οργάνωσης, της τοπικής.” Και έτσι και κάναμε όμως υπήρξαν πιέσεις και δυσκολίες και κάπως αλλάξαμε οπότε όπως το σκέφτομαι ίσως θα ήταν καλύτερα να ήμασταν ανεξάρτητοι από την αρχή αφού τελικά εκεί εξελίχθηκαν τα πράγματα. Και ο λόγος που εξελίχθηκαν έτσι ήταν επειδή πάντα ενημέρωνα το Χόμπου σχετικά με το τι γίνεται και τελικά είπαν “Τράβα τον δρόμο σου” και πήρα την άδειά τους να κάνω εξετάσεις για νταν οπότε τα πράγματα πήγαν καλά. Η όλη κατάσταση δημιούργησε προηγούμενο οπότε πλέον είναι αποδεκτό, όταν έρχεται κάποιος Σίχαν του Χόμπου για σεμινάριο, να σε καλούν από τα άλλα ντότζο ακόμα και αν δεν έχεις κάποια άμεση σχέση μαζί τους.

Έχετε σχέσεις με άλλα ντότζο;

Όταν άρχισα να ασκούμαι στην Ιαπωνία, στη Χιροσίμα, έκανα προπόνηση με μέλη από τα άλλα ντότζο και γνώρισα αρκετούς ανθρώπους –έναν που πρόκειται να γνωρίσετε κι εσείς τον ξέρω πολλά χρόνια: λέγεται Μοτοόκα και όταν ανεξαρτητοποιήθηκα, ήθελε να κάνει κι αυτός το ίδιο. Αυτός ήθελε να κρατήσει ζωντανό το παλιό Αϊκίντο, το πιο παραδοσιακό, με τον τρόπο που διδασκόταν πριν από 40-50 χρόνια· πιστεύει ότι το Αϊκίντο έχει αλλάξει και δεν νομίζω ότι μπορώ πραγματικά να υποστηρίξω ότι δεν έχουν γίνει ορισμένες αλλαγές. Τέλος πάντων, αυτός ήθελε να μάθει πώς να το κάνει και αν μπορούσε να ακολουθήσει τον ίδιο δρόμο μ’ εμάς οπότε τον πήρα στο Χόμπου κάποια στιγμή και τον σύστησα στον Ντόσου και κάναμε μια κουβέντα. Νομίζω, συνάντησε και τον Οσάουα Σενσέι που ήταν υπεύθυνος για τη δομή των νταν στην Ιαπωνία κ.λπ. και του είπε “Δεν μπορείς ακόμα να δίνεις νταν εσύ όμως μπορείς να ζητήσεις να σε βοηθήσει κάποιος που μπορεί. Οπότε με ρώτησε αν μπορούσα να πηγαίνω στο ντότζο του και να γίνω αρχί-εκπαιδευτής και αυτό ήταν κάπως... Δέχτηκα όμως ήταν κάπως δύσκολο επειδή από πλευράς νταν ήταν πιο υψηλόβαθμος από εμένα και το να πηγαίνω εγώ στο ντότζο του ήταν περίεργο. Τελικά ο Μοτοόκα-σαν πήρε την άδεια να δίνει βαθμούς και να προτείνει μαθητές ο ίδιος και έτσι όπως το έχουμε συμφωνήσει, εκείνος δίνει τους βαθμούς κίου κι εγώ τους βαθμούς νταν· έχει τον δικό του τρόπο προπόνησης κι εγώ τον δικό μου οπότε καταλήξαμε ότι ο καλύτερος τρόπος να τα συμβιβάσουμε ήταν να κάνω όπλα. Το ντότζο του είναι στο Φουτάμπα-νο-σάτο, το κυρίως ντότζο, οπότε έχουμε σχέση με το ντότζο μας και οι μαθητές μας είναι μέλη και στα δύο.

Τι σύστημα όπλων διδάσκετε;

Είχα μάθει μερικά πράγματα όταν έκανα προπόνηση με τον Τσίμπα Σενσέι, ειδικά όταν πήγαινα στα καλοκαιρινά σεμινάρια στην Αμερική –είχα μάθει το κάτα του τζο με τις 31 κινήσεις και τα κάτα με αντίπαλο και τα κουμιτάτσι και το κάτα αουάσε του τζο με τις 13 κινήσεις κ.λπ. Ο Κιτιχίρα Σενσέι είχε κάποιον υψηλό βαθμό στο τζοτζούτσου και είχε μάθει όπλα, αυτό ήταν αδιαμφισβήτητο, όμως δεν εξασκούταν σ’ αυτά συχνά. Νομίζω ότι πίστευε αυτό που του είχε πει ο Φουτζίτα Σενσέι ότι ο Ο-Σενσέι, στα τελευταία του δεν χρησιμοποιούσε όπλα –αν ισχύει κάτι τέτοιο ή όχι, δεν έχω ιδέα, όμως όντως ο Κιτιχίρα Σενσέι δεν δίδασκε ιδιαίτερα όπλα. Εγώ από την άλλη, από την αρχή είχα δουλέψει με όπλα –και ο πρώτος δάσκαλος που είχα δει, αυτός από το Πανεπιστήμιο του Τόκιο, έκανε πολύ όπλα και όπως ανακάλυψα, στην Ευρώπη όλοι οι ιάπωνες Σίχαν έκαναν καθένας το δικό του σύστημα όπλων οπότε μου φαινόταν πολύ περίεργο ότι δεν κάνουν όπλα στο Χόμπου αλλά όλοι κάνουν εκτός Χόμπου και, βεβαίως, στην Ιουάμα. Οπότε αρχίσαμε να διδάσκουμε όπλα και άρχισα να διδάσκω στα παιδιά το κάτα με τις 31 κινήσεις. Οπότε αν πάτε απόψε στο ντότζο νωρίς, θα τους δείτε να το κάνουν μετρώντας τις κινήσεις ως το 31 στα αγγλικά, πράγμα που σημαίνει ότι το σύστημα πέτυχε.

Η παραπάνω συνέντευξη δόθηκε στον Γκιγιόμ Εράρ*, μεταφράστηκε απο τον Γρηγόρη Μηλιαρέση κατόπιν άδειάς του και δημοσιεύτηκε αρχικά στο σάιτ του, εδώ


*Κάτοικος της Ιαπωνίας για σχεδόν μια δεκαετία, ο Γκιγιόμ Εράρ ασκείται στο Αϊκικάι Χόμπου Ντότζο από όπου έλαβε το 5ο νταν από τον Ντόσου του Αϊκίντο, Μοριτέρου Ουεσίμπα. Επίσης, έχει 3ο νταν στο Ντάιτο-ρίου Αϊκί-τζουτζούτσου τη μυστικοπαθή τέχνη που ο Μοριχέι Ουεσίμπα διδάχτηκε από τον Σοκάκου Τακέντα. Ο Εράρ είναι Διευθυντής Ενημέρωσης της Διεθνούς Ομοσπονδίας Αϊκίντο (International Aikido Federation) και Αναπληρωτής Γραμματέας Διεθνών Υποθέσεων του Αρχηγείου του Ντάιτο-ρίου Αϊκί-τζουτζούτσου στο Σικόκου. Επίσης, ενδιαφέρεται με πάθος για την επιστήμη και την εκπαίδευση και έχει διδακτορικό στη μοριακή βιολογία.

×
Πανελλήνιος οδηγός πολεμικών τεχνών

Κουπόνι Δωρεάν Μαθημάτων

Κερδίσατε 2 δωρεάν μαθήματα γνωριμίας στις συνεργαζόμενες σχολές του Πανελλήνιου Οδηγού Πολεμικών Τεχνών!

Κατεβάστε το κουπόνι