Διαβάστε

Ερευνάτε τας γραφάς (Ιωάννης 5:39)

Τον τελευταίο καιρό, έχει κάνει το γύρο των ενασχολούμενων με τις κορίου στο Facebook, η περίπτωση ενός Βρετανού ο οποίος υποτίθεται ότι κάνει μια έρευνα σχετικά με τις «πραγματικές πολεμικές τέχνες της Ιαπωνίας». Ο άνθρωπος αυτός έχει μια αρκετά μακρόχρονη σχέση με τη χώρα και ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το νιντζούτσου (εκτός των γνωστών δασκάλων/συστημάτων) όμως στην πορεία φαίνεται ότι ανακάλυψε τις κλασικές σχολές και ξεκίνησε να παρακολουθεί τις μεγάλες και μικρές επιδείξεις που γίνονται στη μείζονα περιοχή του Τόκιο, προσπαθώντας να ανακαλύψει τι ακριβώς διδάσκουν οι σχολές αυτές και πόσο αυτό αποτελεί «συνέχεια του τρόπου με τον οποίο μάχονταν οι σαμουράι». Κρίνοντας από τα σχόλια που εκφράζει στα σχετικά βίντεο στο YouTube, έχει απογοητευθεί εντελώς και έχει καταλήξει ότι αυτό που υπάρχει σήμερα δεν είναι παρά ένα στιλιζαρισμένο απολίθωμα των «πραγματικών τεχνών του πολέμου».

Αν και δηλώνει κατά σπουδή ιστορικός, ο εν λόγω κύριος ακολουθεί μια μεθοδολογία που είναι αδύνατον να του αποφέρει τις απαντήσεις που ζητάει: πέραν του ότι δε μιλάει ιαπωνικά (το οποίο θα μπορούσε κάλλιστα να καλυφθεί από τη μεταφράστρια που έχει μαζί του πάντα), δεν έχει εμπλακεί ποτέ ενεργά με κάποια σχολή και δεν έχει κάνει την παραμικρή απόπειρα να μιλήσει μαζί με ανθρώπους που έχουν ασκηθεί στις τέχνες αυτές και που –χάρη στο Ίντερνετ και στα βιβλία που έχουν γράψει- είναι πλέον αρκετά γνωστοί και αρκετά προσιτοί –ναι, όπως έχω γράψει και παλιότερα στο άρθρο Οικογενειακές υποθέσεις δεν είναι πάντοτε υπομονετικοί όμως από όσο ξέρω, κανείς τους δεν απέρριψε ποτέ μια ειλικρινή απόπειρα προσέγγισης.

Εδώ νομίζω βρίσκεται και το πρόβλημα –και ο βρετανός «ερευνητής» δεν είναι παρά η πιο πρόσφατη έκφανσή του: ένα μεγάλο ποσοστό του κοινού που αναλώνει χρόνο και ηλεκτρόνια στο Δίκτυο για να μιλάει για τις κλασικές πολεμικές τέχνες (και όχι μόνο της Ιαπωνίας: αντίστοιχα πράγματα έχω διαβάσει κατά καιρούς και για τις τέχνες άλλων πολιτισμών με πιο συχνά επαναλαμβανόμενα όσα λέγονται/γράφονται για το ναό Σαολίν και το κουνγκ φου του), δεν ενδιαφέρεται πραγματικά να τις γνωρίσει από κοντά. Άλλοτε εξαιτίας των γραφομένων ορισμένων Δυτικών (με πρώτον και κύριο τον Ντον Ντρέγκερ) και άλλοτε εξαιτίας της βιομηχανίας θεάματος, πολλοί άνθρωποι έχουν διαμορφώσει μια «αντίληψη» περί κλασικών τεχνών και απλώς μπαίνουν στο Ίντερνετ για να την εκθέσουν.

Προσωπική ιστορία: Πριν από δέκα χρόνια, όταν συνεργαζόμουν με τις εκδόσεις Αλκίμαχον, είχα συμμετάσχει στην προσπάθεια να έρθει στην Ελλάδα για να παρουσιάσει την ελληνική έκδοση του πρώτου του βιβλίου, ο ψυχολόγος και διαπιστευμένος δάσκαλος σε δύο κορίου, Έλλις Άμντουρ. Στο πλαίσιο της παρουσίασης, ο κ. Άμντουρ έδωσε στην Αθήνα δύο ανοιχτά σεμινάρια, το ένα με θέμα τα χτυπήματα (ατέμι) στο αϊκίντο και το άλλο με θέμα την κλασική ξιφομαχία (κεντζούτσου). Αν και τότε καμία κορίου δεν εκπροσωπούνταν επίσημα και οργανωμένα στην Ελλάδα, μόλις είκοσι άτομα από τους δεκάδες που ξημεροβραδιάζονταν στο Ίντερνετ απεραντολογώντας περί του ζητήματος εμφανίστηκε στο σχετικό σεμινάριο –μ’ άλλα λόγια, οι περισσότεροι επέλεξαν να σνομπάρουν τη μόνη, για τα δεδομένα της εποχής, ευκαιρία να δουν από κοντά πραγματικό κεντζούτσου.

Ομολογώ ότι όσο και αν μπορώ εντοπίσω τους λόγους που οδηγούν στη στάση αυτή (και, ακόλουθα, μια σειρά από διόλου κολακευτικούς χαρακτηρισμούς για όσους την υιοθετούν), εξακολουθώ να μην την καταλαβαίνω πραγματικά. Ένα αντικείμενο όπως οι κλασικές πολεμικές τέχνες δεν αφήνει περιθώρια για ενασχόληση σε επίπεδο «φιλάθλου» όπως συμβαίνει με τα δημοφιλή αθλήματα τα οποία μπορεί κανείς απλώς να παρακολουθεί στην τηλεόραση: με τις κορίου είτε ασχολείσαι, είτε δεν ασχολείσαι –στο ενδιάμεσο δεν υπάρχει τίποτα και αν υπάρχει, σίγουρα δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ενασχόληση ή «έρευνα». Από το δίπολο «emic/etic» που εισηγήθηκε ο γλωσσολόγος Κένεθ Πάικ (1912-2000) και που χαρακτηρίζει αντίστοιχα μια εκ των έσω ή μια εκ των έξω μελέτη ενός ανθρωπολογικού φαινομένου, στις κορίου έχει εφαρμογή μόνο το «emic», το «εκ των έσω».

Πρακτικά μιλώντας αυτό δεν ισχύει μόνο στις κορίου –θα μπορούσε να πει κανείς ότι ισχύει σε κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα, ειδικά αν αυτή περιλαμβάνει σωματική εμπειρία. Ακόμα και αν κανείς δεν έχει σπουδάσει επικοινωνίες δεδομένων, μπορεί να διαβάσει αρκετά μόνος του για τα πρωτόκολλα TCP/IP πάνω στα οποία είναι στηριγμένη η λειτουργία του Ίντερνετ ώστε να μπορεί να κάνει μια αξιοπρεπή συζήτηση γι αυτά –το ίδιο όμως δεν ισχύει για την Τακενοούτσι-ρίου, την παλιότερη σχολή κλασικού ζίου ζίτσου ή ακόμα και το τζούντο ή το κέντο. Μπορεί να σχολιάσει αυτό που βλέπει όμως τα κενά που θα έχει ως προς τον τρόπο λειτουργίας τους θα είναι τόσο μεγάλα που η άποψή του θα είναι –επιεικώς- αβάσιμη.

Αν και δεν το έχω συζητήσει ιδιαίτερα σε προσωπικό επίπεδο, από τα δημόσια σχόλια που έχω δει, ο λόγος που σχεδόν κανείς από την κοινότητα των κορίου δεν μπαίνει στον κόπο να διαλύσει τις ψευδαισθήσεις του βρετανού «ερευνητή» είναι επειδή οι περισσότεροι εμπλεκόμενοι θεωρούν τα παραπάνω τόσο αυτονόητα ώστε η αδυναμία αντίληψής τους να μαρτυρά –οριακά- περιορισμένη αντιληπτική ικανότητα. Αν δε, τους επισημάνει κανείς ότι τα βίντεο του ανθρώπου αυτού (και άλλων που σκέφτονται με παραπλήσιο τρόπο) μαζεύουν θεάσεις στο YouTube και συμβάλλουν στην ενίσχυση παρεξηγήσεων, η συνηθέστερη απάντηση είναι «καθένας είναι ελεύθερος να πιστεύει ότι θέλει, να πράξει ανάλογα και να υποστεί τις συνέπειες» –αν προεκτείνει κανείς αρκετά το σκεπτικό αυτό, δε φτάνει στην ουσία των πολεμικών τεχνών που εις μάτην αναζητά ο κύριος αυτός;

Κείμενο-Φωτογραφία: Γρηγόρης Α. Μηλιαρέσης