Επέλεξα να κάνω μια μικρή έρευνα και να γράψω κάποιες σκέψεις για να δείξουμε την σύνδεση των στοιχείων αυτών στην ζωή του ανθρώπου. Ο άνθρωπος βλέπει, ακούει, μυρίζει, αγγίζει, αισθάνεται. Αυτή την έρευνα επέλεξα να την κάνω λόγω της αγάπης μου για την μουσική, αλλά και για τις πολεμικές τέχνες, που μπορεί δυστυχώς να μην έχω ασχοληθεί, αλλά πάντα θα νιώθω ένα μικρό πάθος για αυτές. Η ιδέα ξεκίνησε καθώς ήθελα να κάνω κάτι διαφορετικό όπως πάντα στην ζωή μου και επειδή είδα την δουλειά ενός Ιρλανδού μουσικού-εθνομουσικολόγου για την μουσική και τις πολεμικές τέχνες. Βέβαια ο άνθρωπος έκανε άλλη μελέτη, σε σχέση με το κουνγκ φου και την Ασιατική μουσική με έναν δικό του τρόπο. Εγώ αυτό μπόρεσα να κάνω. Γιατί να δώσει κάποιος σημασία στην έρευνα αυτή; Επειδή το θέμα είναι να ανοίγουμε τους ορίζοντες μας και να ασχοληθούν πολλά παιδιά και με την μουσική και με την αυτοάμυνα και γενικά τον αθλητισμό, γιατί και τα δύο στοιχεία χρειάζονται στην ζωή μας, για τους ίδιους λόγους, για χαλάρωση-γυμναστική-έκφραση και προστασία.
Τι είναι η μουσική;
Η μουσική είναι ένα σύνολο ρυθμικών και μελωδικών ήχων και φράσεων που ντύνουν μια ιστορία ή ένα γεγονός. Ένα κομμάτι με διάφορες φωνές. Πρώτα απ’ όλα είναι τέχνη. Από αυτή την τέχνη προκύπτει και η επιστήμη, την οποία ονομάζουμε μουσικολογία. Μουσικολογία, δηλαδή λόγος για την μουσική. Όμως όταν λένε όλοι λόγο για την μουσική, για να θεωρηθείς μουσικολόγος, πρέπει να έχεις έναν επιστημονικό λόγο για να εκφραστείς. Είναι μόνο τέχνη και επιστήμη; Μήπως είναι και άθλημα; Νομίζω πως αθλείσαι. Προπονείσαι παίρνοντας γνώσεις που σε βοηθούν να σκεφτείς τι υπάρχει και τι μπορείς να συναντήσεις, τι σου αρέσει και τι όχι. Τι μπορεί να κάνεις και να σκεφτεί ο εγκέφαλος σου. Ανάλογα το μουσικό όργανο που θα επιλέξεις η παραγωγή ήχου μπορεί να είναι εύκολη, αλλά σε άλλες περιπτώσεις δύσκολη-ακατόρθωτη. Προπονείς το αυτί σου, και τα δάκτυλά σου. Όλα πάνε στον εγκέφαλο, στον νου.
Τι είναι το μποξ;
Το μποξ είναι ένα είδος τρόπου άμυνας, μόνο με την χρήση των χεριών. Στην Ελλάδα όμως λέγεται πυγμαχία. Ο όρος όμως πυγμαχία σίγουρα είναι ορθός; Δεν θα έπρεπε να λέγεται πχ άμυνα με γροθιές, ή με τα χέρια; Πυγμαχία δεν σημαίνει μάχη με πυγμή; Στις άλλες πολεμικές τέχνες-στα άλλα αθλήματα δεν μάχεται κάποιος με πυγμή; Τελικά είναι πολεμική τέχνη ή άθλημα; Πολεμική τέχνη τι εννοούμε; Κάποιοι ακούν τον όρο αυτό και λένε κακοποιοί, αλητείες, μπραβιλίκια κλπ. Ίσως είναι και αυτά. Κυρίως είναι όμως γυμναστική και εξάσκηση. Εγώ θα μπορούσα να πω πως ότι και αν σου λένε μπορεί να είναι και μια τέχνη για να σκέφτεσαι. Χρησιμοποιείς τον νου. Όχι για να σκέφτεσαι πως θα ρίξεις τον άλλο κάτω (ακόμα και αν μπορείς), αλλά για να σκέφτεσαι πως θα αποφύγεις αυτό και πως θα προστατευτείς πρώτα από τον εαυτό σου και μετά από τους άλλους κακούς. Ο χειρότερος εχθρός και φόβος σου είσαι εσύ ο ίδιος. Οπότε ίσως είναι μια πολεμική τέχνη ανάλογα πως σκέφτεσαι, αλλά είναι και ένας τρόπος άθλησης.
Κοινά και διαφορετικά στοιχεία
Όπως και στην μουσική, έτσι και στο μποξ ο ρυθμός ρέει. Στην μουσική έχουμε την μελωδία και τον ρυθμό που χτίζουμε ένα γεγονός. Στο μποξ έχουμε τον ρυθμό. Δεν ακούς κάποια μελωδία. Και στα δύο έχουμε την ένταση και την ταχύτητα. Δηλαδή το πόσο δυνατά ή χαμηλόφωνα θα παίξουμε μουσική, ή θα είναι τα χτυπήματα μας, και το πόσο γρήγορη ή αργή θα είναι η παραγωγή των νοτών ή των χτυπημάτων. Και τα δύο είναι κάτι πολύ εύστοχο για να καλλιεργηθεί ο νους. Και τα δύο είναι θέμα προπόνησης και αποδοχής μηνυμάτων. Και με τα δύο μπορείς να καταστραφείς ή να ανοίξεις τους ορίζοντές σου. Θα μπορούσε να πει κανείς «μα καλά, τι κακό μπορείς να πάθεις από την μουσική; Από το μποξ ή από κάποια άλλη πολεμική τέχνη, ανάλογα το πώς πράττεις και το πώς σκέφτεσαι, μπορεί να χτυπήσεις λίγο ή πολύ ή και να χάσεις την ζωή σου, αλλά από την μουσική, τι»; Από την μουσική αν δεν προσέξεις μπορείς να καταστρέψεις τον λαιμό σου, μπορείς να καταστρέψεις το σώμα σου, αλλά και την ψυχολογία σου. Αν δεν προσέχεις τον λαιμό σου, μπορείς να καταστρέψεις την φωνή σου. Αν πέσεις σε λάθος ανθρώπους μπορεί να σου καταστρέψουν την ψυχολογία σου, αφού πρώτα σε εκμεταλλευτούν. Μπορεί να νομίζεις πως το σώμα σου δεν σε βοηθά και να κρυφτείς, γιατί θα φοβάσαι να μην σε κρίνουν για αυτό.
Παραγωγή ρυθμού για την καλύτερη απόδοση του κομματιού ή του αγώνα
Όταν ξεκινάς και μελετάς κάτι, το κάνεις πολύ αργά. Βασανιστικά αργά. Στην μουσική όπως και στο μποξ (αλλά και σε άλλα πράγματα) λειτουργείς στρατηγικά. Στην μουσική πρέπει να «ζυγίσεις» τα δάχτυλά σου, δηλαδή να δεις που πρέπει να τα τοποθετήσεις, και πόσο πρέπει να τα πιέσεις, και να τα «σπάσεις» (δηλαδή να τα τοποθετείς σωστά για να μην χάνεις την ταχύτητα σου). Στο μποξ κάθε κίνηση σου έχει ρυθμό. Κάθε γροθιά, όταν την εκτελείς, αλλά και όταν την μαζεύεις. Βλέπεις και καταλαβαίνεις την κίνηση και τον ρυθμό, καταλαβαίνεις τον ήχο του αέρα. Στις προπονήσεις του μποξ κάνεις κάποιες ασκήσεις για τους μυς. Αυτές γίνονται με ρυθμό. Πολλές φορές όσοι γυμνάζονται ακούν μια δυναμική μουσική σαν χαλί για να σκέφτονται δυνατά. Βασικά όμως πιστεύω ότι όλα αυτά δεν είναι θέμα μουσικού κομματιού, αλλά τρόπου παραγωγής της μουσικής από το κάθε όργανο. Πιστεύω πως αν το κομμάτι που επιλέξεις δεν σε ξεσηκώνει (πχ η λίμνη των κύκνων), αν επιλέξεις μια διασκευή δυναμική του ίδιου κομματιού θα σε απογειώσει. Διασκευή σημαίνει ότι αλλάζουμε την γνωστή-πρώτη εκτέλεση ενός μουσικού κομματιού με όποιον τρόπο θέλουμε εμείς. Έχουμε την επιλογή να το αλλάξουμε λίγο ή και πολύ. Καλό είναι όμως να αναγνωρίζεται. Φανταστείτε το κομμάτι που είπαμε παραπάνω ενορχηστρωμένο με beat rnb-hip hop με κάποιες μελωδικές φράσεις από την πρώτη εκτέλεση ή με άλλες παραλλαγές του (παραλλαγές-παρόμοιες φράσεις, ή συγκεκριμένες φράσεις του κομματιού). Επίσης για να αυξήσουν την αντοχή τους σε ένα γρήγορο ρυθμό στο μποξ κάνουν σκοινάκι.
Διαπίστωση
Θα μπορούσαμε να πούμε πως στο μποξ, ο σάκος μοιάζει με ένα κρουστό μουσικό όργανο. Αν τον χτυπήσεις στην μέση βγάζει ένα βαθύ ήχο, ενώ αν τον χτυπήσεις στα πλάγια έναν διαφορετικό ήχο πιο ψηλό από αυτόν στην μέση. Στην μουσική τον βαθύ ήχο τον λέμε μπάσο, ενώ τον πιο ψηλό πρίμο. Για αυτό και στην μουσική (στα κρουστά) και στο μποξ έχουμε συνδυασμό χτυπημάτων.
Ερώτημα
Η ροή ταχύτητας του ρυθμού σε ένα μουσικό κομμάτι, θα μπορούσε να είναι ίδια με την ροή των χτυπημάτων σε έναν αγώνα πολεμικών τεχνών; Όχι. Όταν εκτελείς ένα μουσικό κομμάτι έχεις ένα σταθερό tempo-ταχύτητα. Και χρειάζεται ένας σταθερός ρυθμός. Στο μποξ η ροή, αλλάζει, γιατί ο ρυθμός μπορεί να αλλάξει ανά πάσα στιγμή, καθώς ο σκοπός του μποξ στον αγώνα είναι να ρίξει ο ένας τον άλλο. Στην προπόνηση ορίζεις εσύ τον ρυθμό σου. Όμως αυτό αλλάζει στον αγώνα και ίσως και στην σκιαγραφία-εικονικό αγώνα. Ίσως βέβαια θα μπορούσαμε να πούμε πως το μποξ είναι ένα κομμάτι πολυρυθμικό (με πολλούς ρυθμούς). Ο αθλητής σταματά, κάνει-αλλάζει τα βήματα του και αρχίζει τις γροθιές στον άλλο ρυθμό, αν το επιθυμεί με αλλαγή βημάτων επανέρχεται στον πρωταρχικό ρυθμό. Και στην μουσική για οποιαδήποτε αλλαγή κάπως πρέπει να υπάρξει μια προετοιμασία, ανάλογα τι θες να πεις. Αν είσαι σε μια κλίμακα και θες να αλλάξεις κλίμακα-τρόπο πρέπει να προετοιμάσεις το κοινό. Στέκεσαι σε μια νότα κοινή των δύο κλιμάκων-τρόπων, επιμένεις και αλλάζεις. Αυτό το συναντάμε πολύ στις Ανατολικές μουσικές και στους δρόμους-τρόπους της που λέγονται μακάμ. Αν θες να αλλάξεις ρυθμό πρέπει στην τελευταία κίνηση του ρυθμού-μέτρου να προετοιμάσεις το κοινό.
Ρυθμοί
Στην μουσική και στην ζωή έχουμε πολλούς ρυθμούς-beat. Ο άνθρωπος είναι ένα ον που εμπεριέχει την μουσική. Η καρδιά μας χτυπά σε έναν ρυθμό με μια συγκεκριμένη ταχύτητα. Αν τρέξουμε ή αν κάνουμε κάτι που μας δυσκολεύει όπως πχ να ανέβουμε μια σκάλα η ταχύτητα και ο ρυθμός αλλάζει. Αν έχουμε άγχος το ίδιο. Όταν ηρεμήσουμε-ξεκουραστούμε οι παλμοί πέφτουν-ηρεμούν και επανέρχονται στην αρχική ταχύτητα. Στην μουσική έχουμε ρυθμούς απλούς, σύνθετους και μικτούς. Συμβολίζονται με αριθμούς πχ 2/4, 3/4 οι απλοί, 4/4 οι σύνθετοι και 5/4 κλπ οι μικτοί. Στο κλάσμα ο κάτω αριθμός δείχνει λίγο πολύ τις αξίες που κυριαρχούν στην άσκηση-στο κομμάτι μας, ενώ ο πάνω αριθμός δείχνει τα μέρη του μέτρου ενός κομματιού (τις κινήσεις). Έχουμε αξίες και διάφορους ρυθμούς που τους μετράμε σε τέταρτα (παρανομαστής 4- ο κάτω αριθμός, και σε 8 που τα λέμε όγδοα). Οι ρυθμοί ορίζουν και κάποιους χορούς ελληνικούς ή ξένους (9/8 ζεϊμπέκικο, 5/4 ζαγορίσιος, 2/4 χασάπικο, 3/4 βάλς και τσάμικος με άλλους τονισμούς και παιξίματα κλπ).
Σκεφτείτε σε μια προπόνηση του σάκου, ρυθμούς-χορούς. Πιέζεσαι και ανοίγεσαι. Δεσμεύεσαι να τηρήσεις έναν τέτοιο κανόνα, αλλά μετά έχεις έναν τρόπο σκέψης. Τα χέρια να χτυπούν. Σαν άσκηση βάλτε οι προπονητές ένα τέτοιο κομμάτι και βάλτε τους μαθητές σας να χτυπούν τους σάκους με αυτό τον ρυθμό. Θα αρχίσουν να κουράζονται αν το κάνουν για πολύ ώρα, αλλά τσιτώστε τους. Και στο τέλος πείτε ένα time-στοπ. Μου μένει να καταγράψω μια εμφάνιση σε ένα γυμναστήριο. Να δω τους ρυθμούς των αθλητών, είτε στις ασκήσεις, είτε στον σάκο, να δω αν γίνονται στην πραγματικότητα όλα αυτά που γράφω εδώ μέσα.
Συμπέρασμα
Ο νους μαζί με τις σωστές αναπνοές αλλάζουν ζωές. Λέγοντας νους εννοώ το πώς πρέπει να σκέφτεσαι στο οτιδήποτε. Να βλέπεις πρώτα τις δικές σου ατέλειες, να προσπαθείς να καλυτερεύσεις και να προστατεύεσαι.
Κωνσταντίνος Συρράκος
