Διαβάστε

Κινούμενες εικόνες

Ακόμα και όσοι δεν ασχολούνται με τις κλασικές σχολές πολεμικών τεχνών της Ιαπωνίας, θα έχουν παρατηρήσει ότι τα τελευταία χρόνια και με την τεράστια εξάπλωση των πλατφορμών βίντεο όπως το YouTube και το Vimeo, οι ταινίες που σχετίζονται με τις τέχνες αυτές έχουν πολλαπλασιαστεί σημαντικά. Χάρη στη δουλειά ιδιωτών όπως οι Γκουντκάρμα/Στιβ Ρατζικόβσκι, Γκιγιόμ Εράρ και Μεκούγκι/Ρας Έμπερτ, Μέσων του χώρου των πολεμικών τεχνών όπως το Budojapan της BAB και το KendoWorld αλλά και εταιρειών όπως η Seido που προσφέροντας προστιθέμενη αξία προσδοκούν να αυξήσουν και τις πωλήσεις τους, δεκάδες άγνωστες παραδόσεις είναι πια στη διάθεση όλων, πάντοτε και παντού.

Βεβαίως τα βίντεο αυτά δεν είναι ακριβώς αποκλειστικά: σχεδόν όλα είναι τραβηγμένα σε επιδείξεις που οι σχολές κάνουν ούτως ή άλλως επί δεκαετίες και που οργανώνονται, συνήθως με ελεύθερη είσοδο ή με συμβολικό εισιτήριο, κυρίως από τις δύο μεγάλες οργανώσεις του χώρου, το Νίχον Κομπούντο Κιοκάι και το Νίχον Κομπούντο Σινκοκάι αλλά και από άλλες, μικρότερες και τοπικές σε διάφορους νομούς όπως η Σαϊτάμα ή το Κιότο. Αυτό που προσφέρουν τα βίντεο αυτά είναι η δυνατότητα να γνωρίσουν τις σχολές άνθρωποι που δε ζουν στην Ιαπωνία ή που ακόμα και αν ζουν, αγνοούν την ύπαρξή τους. (Ναι, ακόμα και Ιάπωνες!)

Πρόσφατα, είχα μια συζήτηση με έναν φίλο ο οποίος ασκείται σε δύο σχολές ξιφομαχίας και ο οποίος παρότι τραβάει βίντεο από μικρότερες επιδείξεις στις οποίες πηγαίνει ή συμμετέχει και τα ανεβάζει στο YouTube, δεν τα προωθεί πουθενά με αποτέλεσμα να είναι σχεδόν άγνωστα. (Πρακτικά για να τα βρει κανείς, θα πρέπει να ψάξει χρησιμοποιώντας το όνομά του και μην όντας διάσημος, ελάχιστοι το κάνουν.) Η συζήτηση σχετιζόταν γενικότερα με τα βίντεο αυτά και η θέση του, την οποία συμμερίζομαι, είναι ότι ήδη υπάρχουν πολύ περισσότερα τέτοια βίντεο από όσα χρειάζονται και ότι ίσως θα έπρεπε να σταματήσουν να ανεβαίνουν καινούρια.

Κάτι που δεν είναι γνωστό, είναι ότι οι ίδιες οι σχολές τραβάνε πάντοτε βίντεο τις επιδείξεις τους, ακόμα και τις ιδιωτικές. Αυτό σημαίνει ότι από τότε που οι βιντεοκάμερες έγιναν ευρέως προσβάσιμες (και ειδικά στην Ιαπωνία αυτό έγινε πολύ νωρίς για προφανείς λόγους) κάθε σχολή έχει ένα τεράστιο αρχείο οπτικού υλικού από το οποίο μπορεί να αντλήσει γνώσεις σχετικά με το παρελθόν της. Επίσης, μεταξύ 1978 και 1987, το Νίπον Μπούντοκαν, παρήγαγε 88 τίτλους VHS/DVD με τον γενικό τίτλο "Νιχόν νο Κομπούντο" παρουσιάζοντας ισάριθμες κλασικές σχολές, μια σε κάθε τίτλο• στην ίδια σειρά υπάρχουν περίπου άλλα 20 VHS/DVD με επιδείξεις.

Εν ολίγοις, οι εμπλεκόμενοι με τις τέχνες αυτές έχουν ό,τι χρειάζονται για τη μελέτη τους και για την προστασία της παράδοσής τους και το γενικό κοινό έχει επίσης μια εικόνα από τα επαγγελματικά βίντεο του Νίπον Μπούντοκαν –κάποιος θα μπορούσε να σχολιάσει ότι η εικόνα αυτή είναι 30-40 χρόνων και άρα ανεπαρκής όμως, και αυτό είναι ένα σημείο που πολλοί αγνοούν, για τον εξωτερικό παρατηρητή, οι διαφορές μεταξύ μιας σχολής το 1980 και της ίδιας σχολής το 2020 περνούν έτσι κι αλλιώς απαρατήρητες. Συνεπώς ποιος ο λόγος να υπάρχουν βίντεο, προσβάσιμα σε όλους που δείχνουν την ίδια σχολή κάθε χρόνο;

Η εύκολη απάντηση είναι "επειδή υπάρχει η δυνατότητα" και προφανώς ελάχιστα μπορεί να αντιπαραθέσει κανείς σ' αυτό. Το σλόγκαν "η πληροφορία θέλει να είναι ελεύθερη" του Στιούαρτ Μπραντ, ιδρυτή της πρωτοποριακής ηλεκτρονικής κοινότητας "The Well" βρίσκεται στη βάση της συλλογικής συνείδησης του Ίντερνετ και αφού όλοι έχουμε πάντοτε μια κάμερα μαζί μας έτσι κι αλλιώς, θεωρούμε απόλυτα φυσικό αυτό που τραβάμε να το μοιραστούμε στα σόσιαλ μίντιά μας. Όμως, αν παρακάμψουμε τον εξωτισμό του πράγματος ("Α, είχα πάει στο Τόκιο και τράβηξα μια επίδειξη σαμουράι –δείτε!") μια συλλογή τέτοιων βίντεο αρκεί για όσους δεν εμπλέκονται προσωπικά με το αντίκείμενό τους.

Οι κλασικές σχολές δεν είναι τόσο μυστικοπαθείς όσο ήταν πριν από διακόσια χρόνια, εξού και οι ανοιχτές, δημόσιες επιδείξεις τους• ούτως ή άλλως, υπάρχουν πολλοί τρόποι να κρύψεις αυτά που θέλεις να κρύψεις και σε κάποιο μελλοντικό άρθρο ίσως αξίζει να αναφερθούμε σε κάποιους από αυτούς. Και ένας λόγος που δείχνουν δημόσια, κομμάτια από τα συστήματά τους είναι επειδή ξέρουν ότι ακόμα και αν κανείς δει ένα βίντεο, ακόμα και αν μάθει να μιμείται τέλεια τις κινήσεις που δείχνει, αν δεν διδαχτεί σωστά και συγκροτημένα την ύλη τους, δεν πρόκειται να μάθει τη σχολή –την ουσία και τον τύπο της.

Ακούγεται κάπως απόλυτο όμως, όπως ο φίλος μου, πιστεύω ότι τα βίντεο αυτά είναι πληροφορίες χωρίς αξία. Βρίσκονται στο Ίντερνετ επειδή μπορούν να βρίσκονται στο Ίντερνετ όμως ελάχιστοι τα βλέπουν και ακόμα λιγότεροι τα καταλαβαίνουν –στην πραγματικότητα πολύ περισσότεροι είναι αυτοί που τα χρησιμοποιούν για να τεκμηριώσουν αδαείς απόψεις ή για να βγάλουν εσφαλμένα συμπεράσματα που εκθέτουν σε άλλους, εξίσου άσχετους με το αντικείμενο. Για όσους πραγματικά ενδιαφέρονται να μάθουν κάτι για μια σχολή, ένα βίντεο αρκεί –οτιδήποτε πέρα από αυτό είναι απλώς ψυχαγωγία με κινούμενες εικόνες, τόσο γι αυτούς που τα γυρίζουν, όσο και γι αυτούς που τα βλέπουν.


Κείμενο-Φωτογραφία / Γρηγόρης Α. Μηλιαρέσης